Door de bewonersbril: all electric wonen waar je het niet verwacht

02 juni 2021 - Zonder zonnepanelen en zonder warmtepomp toch all electric wonen. Met creatieve oplossingen, zoals doorstroomverwarmers en infraroodpanelen, heeft Karla Grevelink haar woning op uitdagende wijze aardgasvrij gemaakt.

Sinds 1994 woont Karla in een tussenwoning uit 1969 in Ermelo, vlak onder Harderwijk. Toen duurzaamheid een jaar of twaalf geleden steeds meer in het nieuws kwam begon ze zich te oriënteren. “Ik besloot: als ik iets in huis ga opknappen of vervangen dan doe ik dat duurzaam. Dat begon met dubbelglas en later kwamen daar dak-, spouwmuur- en vloerisolatie bij.”

Daarna volgde de stap naar het gebruik van groene stroom. De grote bomen rond het huis zijn echter een beperkende factor: zonnepanelen hebben geen zin. “Ik zag een keer een documentaire over het Deense eiland Samsø, dat zelfvoorzienend is. Zij werken met allerlei coöperaties, onder andere voor windenergie. Dat bleek in Nederland ook te bestaan en ik ben eigenaar geworden van een stukje windmolen. Later kwamen er ook zonne-energie-coöperaties; daar ben ik als donateur en vrijwilliger inmiddels ook bij betrokken.”

(Artikel gaat verder onder de foto)

Doorstroomverwarming

Drie jaar geleden was de warmwatervoorziening aan de beurt. Ook hiervoor werden de oplossingen door Karla zelf bij elkaar gezocht, via internet en tv-programma’s. “Zo kwam ik via het Thuisbaas-project van Stichting Urgenda de doorstroomverwarming tegen. Dat is een apparaatje met een elektrisch verwarmingselement, dat pas inschakelt als er warm water nodig is.”

“Ik belde een installatiebedrijf om te vragen of ze daarvoor de elektra en waterleidingen konden aanleggen. Hun eerste reactie: ‘wat bent u toch allemaal van plan?’ Ze keken hun ogen uit hier – dit soort apparaten kenden ze helemaal niet. Het leuke was dat ze er wel voor open stonden en erg nieuwsgierig waren.”

"Hun eerste reactie was: wat bent u toch allemaal van plan?"

Op zolder hangt de doorstroomverwarming voor de douche; een kastje ter grootte van een schoenendoos. Op de eerste verdieping bedient een kleiner kastje twee wastafels. “Het mooie van deze oplossing is dat het water niet constant op temperatuur wordt gehouden; het wordt pas verwarmd als ik warm water nodig heb. Dat is dus een stuk efficiënter dan een boiler en het water is nog sneller warm ook.” In de keuken werden een Quooker en inductiekookplaat geplaatst.

Infraroodpanelen

Dezelfde installateurs werden een jaar later weer gebeld voor de volgende stap: infraroodpanelen voor de ruimteverwarming, waar een extra elektriciteitsgroep voor moest worden aangelegd. “Ze vroegen bij binnenkomst meteen of het allemaal goed werkt met die doorstromers.”

De verwarmingspanelen kwam Karla jaren geleden tegen toen ze een woning bezocht tijdens de Nationale Duurzame Huizen Route. “Die bewoner was er erg enthousiast over en ik kon even ervaren hoe het werkt. Ik heb ze zelf nu bijna twee jaar aan het plafond hangen en ben er erg blij mee. Afgelopen coronajaar heb ik veel thuisgewerkt en het was een stevige winter, en dat ging allemaal goed. Alleen in de badkamer was het even zoeken; daar heb ik er later eentje bijgeplaatst omdat de isolatie daar nog niet optimaal is.”

(Artikel gaat verder onder de foto)

Duurzaam en comfortabel

Zo zoekt Karla telkens naar nieuwe mogelijkheden om haar woning te verduurzamen én comfortabel te houden. “Ik vind het leuk om zelf uit te zoeken wat er mogelijk is. Maar je komt wel vaak de standaardoplossingen tegen. Op beurzen zie je bijvoorbeeld vooral warmtepompen. Ik vraag regelmatig of er niet meer opties zijn, maar die infraroodpanelen zijn bijvoorbeeld nog helemaal niet zo bekend. Hooguit als bijverwarming, terwijl het ook goed werkt als hoofdverwarming.”

Mede om die reden meldde ze zich in 2019 zelf ook aan voor de Duurzame Huizen Route. “Er kwamen veel vragen over de doorstromers en vooral over de panelen. Veel bezoekers realiseerden zich hoe mooi en rustig het is zonder radiatoren. Op een gegeven moment waren hier allemaal mensen aan tafel in gesprek over hoe simpel de oplossingen eigenlijk kunnen zijn. Het is jammer dat het nog relatief onbekend en onzichtbaar is. Wat dat betreft zouden installateurs de Duurzame Huizen Route ook moeten lopen”, voegt ze er glimlachend aan toe.

Over onzichtbare oplossingen gesproken: zelfs bij het schilderen is rekening gehouden met het milieu. “Energiebesparende muurverf; ook een Thuisbaas-tip. De warmte van de infraroodpanelen kaatst daardoor terug, en het zorgt voor een betere luchtvochtigheid.”

"Sommige installateurs zouden ook eens langs moeten komen tijdens de Duurzame Huizen Route"

In etappes

De all electric-oplossingen vergroten uiteraard het energieverbruik, maar met 2.400 kWh in piekjaar 2020 valt het alsnog mee. “En ik heb de maatregelen in etappes genomen, om de kosten te spreiden. Door te zoeken naar subsidieregelingen en door verduurzamingsstappen te zetten als ik toch al iets in m’n huis verander, blijft het behapbaar. Er is genoeg mogelijk, je moet het alleen weten te vinden. Veel installateurs die ik trof zijn echt wel bezig met duurzaamheid, maar het gaat nog te veel over de standaard oplossingen. Wat bredere kennis zou mooi zijn.”

De woning van Karla is ook dit jaar onderdeel van de Duurzame Huizen Route en is, samen met nog zo’n 1.800 voorbeeldwoningen verspreid over het land. Een deel hiervan is te bezoeken op 30 oktober en 6 november.

--

Door de bewonersbril: de praktijk van aardgasvrij wonen
In een reeks verhalen kijkt het Gelders Energieakkoord door de bril van bewoners naar aardgasvrij wonen. Waar lopen zij in de praktijk tegenaan? Wat zijn de afwegingen? En krijgen ze voldoende advies van uitvoerende partijen? Een kritische blik op de rol van gemeenten, installateurs en aannemers bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving.

Tekst en foto's: Joris Jan Voermans