Natuur en Milieu Gelderland: ‘zonneparken niet ten koste van de natuur’

09 november 2020 - De provincie Gelderland wil zonneparken toestaan in gebieden die deel uitmaken van het Gelders Natuurnetwerk. Natuur en Milieu Gelderland (voorheen GNMF) schrok van de plannen. Herstel van de natuur is net zo urgent voor een duurzaam Gelderland als de overgang naar hernieuwbare energie, zo luidt de repliek. De aanleg van zonneparken mag niet ten koste gaan van de bescherming en versterking van de natuur. Petra Souwerbren, directeur Natuur en Milieu Gelderland, geeft haar opinie.

“Gebieden die zijn aangewezen als Natura 2000 of onderdeel zijn van het Natuurnetwerk zijn wettelijk beschermd tegen ander gebruik. De provincie kan slechts een uitzondering toestaan als er sprake is van een groot maatschappelijk belang én als er geen alternatieven mogelijk zijn. Dat is slechts zelden het geval.

Helaas wil de provincie nu de mogelijkheden verruimen door het wijzigen van de Omgevingsverordening. De wijziging zou als eerste van toepassing zijn voor drie pilotlocaties in de gemeenten Zevenaar, Renkum en Hattem. De provincie voert als argument voor de pilots aan dat de natuurkwaliteit in die gebieden niet optimaal is. Maar dat kan toch niet de reden zijn om delen van deze natuurgebieden dan maar op te geven? Gelderland heeft zich gecommitteerd aan de realisatie van het Gelders Natuurnetwerk in 2025. Energieopwekking in natuurgebieden is daar strijdig mee. Wij roepen de provincie op zich juist extra in te zetten om de natuurwaarden van deze gebieden te versterken.

Door de plaatsing van zonneparken neemt het areaal leefgebied voor planten en dieren af, net zoals de mogelijkheden voor dieren om zich te verplaatsen voor voedsel of voortplanting. Niet overal is de natuur nu al gerealiseerd; dat mag echter geen reden zijn om nieuwe functies ten koste van (nog te realiseren) natuur toe te staan.

De zonneparken worden tijdelijk aangelegd, stelt de provincie. Wij vinden dat een optimistisch en niet al te realistisch scenario. De aanleg van een zonnepark gaat gepaard met bekabeling en aansluiting op het net. Het is een groot risico dat dit leidt tot verlengd of permanent gebruik. In ieder geval voorzien wij gebruik tot ver na 2025, het jaar waarin de provincie het Gelders Natuurnetwerk voltooid moet hebben.

Hoe dan wel?

Wij roepen de provincie op om in de Omgevingsverordening te handhaven dat zonneparken niet zijn toegestaan in natuurgebieden. Als de provincie afwijking in de verordening mogelijk maakt, vrezen wij dat er veel gebruik zal worden gemaakt van deze mogelijkheid.

Ook roepen wij de provincie op om toepassing van de 'zonneladder' voor te schrijven aan gemeenten die energieprojecten willen realiseren. De zonneladder biedt een afwegingskader bij het zoeken naar geschikte en minst-schadelijke locaties voor zonnevelden. Gedeputeerde Staten hebben op 27 oktober aangegeven deze zonneladder een goede richtlijn te vinden voor de besluitvorming over de locatie van zonnevelden. Onze oproep is om dit een expliciet en toetsbaar onderdeel van de besluitvorming te maken.

Natuur en Milieu Gelderland onderschrijft volledig het belang van de transitie naar duurzame energie en is voorstander van energieopwekking met zon en wind. Maar wij bestrijden dat er geen alternatieven zijn voor aanleg van zonneparken in natuurgebieden. Bedrijfsdaken kunnen beter benut worden dan nu gebeurt. Ook zien wij mogelijkheden in het combineren van energie uit wind en zon op landschappelijk minder gevoelige locaties.

We vragen de provincie om te voorkomen dat lukraak, her en der, zonneparken verrijzen. Daarvoor is een provinciale aanpak van groot belang. Zonneparken kunnen - búiten de natuurgebieden - wel degelijk bijdragen aan positieve landschapsontwikkeling. Daarvan kennen wij goede voorbeelden.

We willen graag in samenwerking met provincie, gemeenten, inwoners en projectontwikkelaars meedenken in de opgave om meer duurzame energie op te wekken met behoud en versterking van de mooie Gelderse natuur en landschappen.”