Column Petra Souwerbren, directeur GNMF: “Fris kijken”

08 mei 2019 - Als één ding duidelijk is, dan is het dat vooringenomen opvattingen ons niet zullen helpen om effectieve maatregelen te vinden voor de bijdrage door landbouw en landgebruik aan het klimaatvraagstuk. We houden ons bezig met een relatief nieuwe manier van kijken naar de landbouw en grondgebruik. En die nieuwe manier van kijken levert ook nieuwe inzichten op.

Tot de schrik van alle betrokkenen, en zeker ook van de sector zelf, blijkt de melkveehouderij de landbouwsector te zijn met het grootste aandeel in de uitstoot van broeikasgassen. De melkveehouderij, die toch het meest appelleert aan een toekomstbeeld van grondgebonden kringlooplandbouw en waar vraag is naar terugkeer van de koe in de wei, blijkt vanuit klimaatoogpunt juist de sector met de grootste opgave. ‘Pensfermentatie’ is de grote boosdoener, in het bijzonder de methaan die via scheten die de koe laat in de atmosfeer komen. Weidegang is dan niet direct de oplossing.

Daarentegen zijn de Gelderse gemeenten met de hoogste broeikasgasemissies juist gemeenten met veel glastuinbouw, vleeskalveren of varkenshouderij. Als gevolg van het feit dat de concentratie van bedrijven in genoemde sectoren daar hoog is. Het beeld is dus niet eenduidig, en maatwerk is vereist.

Een van de kansen waar de tafel zich op richt, is de bijdrage die grondgebruik kan leveren aan het vastleggen van CO2 in bodem en vegetatie. Dat maakt dat we met een nieuwe blik kijken naar het natuurbeleid. Natuurbeleid is gericht op het herstellen van leefgebieden en biodiversiteit. Ook vandaag de dag is dat een belangrijke opgave. Voor de natuurdoelen vindt soms omvorming van bos plaats. Dat het beleid per saldo zou leiden tot afname van bos was niet voorzien en is zeker in het licht van de klimaatopgave ongewenst. Met benodigde kennis zullen we keuzes moeten maken die meer integraal gericht zijn op maatschappelijke doelen.
De programmatafel Landbouw en grondgebruik zal steeds moeten schakelen tussen ‘factfinding’ en praktijk. We zoeken naar een aanpak die effectief is en liefst meerdere doelen dient. Deelnemers aan de programmatafel Landbouw en landgebruik zijn:

Gelderse Natuur en Milieufederatie, LTO, gemeente Ede, Geldersch Landschap en Kasteelen, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Van Hall Larenstein, Rijksuniversiteit Nijmegen, Wageningen University, Vruchtbare Kringloop Achterhoek, Projectbureau Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard, Gelders Particulier Grondbezit. Ook Waterschap Vallei en Veluwe, Probos en proefboerderij De Marke willen bijdragen.

De programmatafel Landbouw en grondgebruik richt zich op beperking van de uitstoot van broeikasgassen en CO2 vastlegging. De tafel heeft 4 pijlers benoemd:

• Koolstof in de bodem
• Veehouderij - dieren en mest
• Glastuinbouw
• Natuur, landschap en nieuwe bossen