Whitepaper: Van klimaatakkoord naar keukentafel

29 maart 2021 - Het Klimaatakkoord en de daarin afgesproken verduurzaming van de gebouwde omgeving kan alleen in samenwerking met alle betrokkenen worden gerealiseerd. GEA-partner Klimaatverbond Nederland heeft samen met een team van experts een collectieve aanpak ontwikkeld voor de organisatie en uitvoering van deze ongekende operatie: maatschappelijke energiedienstenorganisaties.

Tussen nu en 2050 gaan alle woningen in Nederland van het aardgas af en de gebouwde omgeving wordt CO2-neutraal. De transitie gebeurt betaalbaar en rechtvaardig, waarbij gemeenten een regierol hebben. Om dit te bereiken zullen particulieren massaal hun huizen moeten isoleren en samen werken aan nieuwe, goed doorgerekende, warmteoplossingen. Het is een opgave waaraan iedereen (vrijwillig) moet kunnen meedoen.

Hoe krijgen we het ‘Klimaatakkoord naar de keukentafel’?

Op dit moment wordt veelal ingezet op een marktroute, waarbij overheid marktpartijen stimuleert met een goed aanbod te komen voor consumenten. Met geld voor Proeftuinen en subsidies voor isolatie en andere maatregelen is een start gemaakt met de woning- en wijktransitie. Ondanks alle inspanningen komt de uitvoering nog niet op stoom. Een van de barrières is dat overheden en marktpartijen onvoldoende contact hebben met de bewoners in de wijken. Hoe krijgen we het ‘Klimaatakkoord naar de keukentafel’?

WIjkgerichte transitie vraagt om een andere manier van organiseren

Een versnellende en opschaalbare aanpak van de wijkgerichte transitie vraagt om een andere manier van organiseren. In wat in ons whitepaper de samenlevingsroute heet werken overheid, bewoners en bedrijfsleven gelijkwaardig samen. Het uitgangspunt is dat de bewoner/eigenaar zowel technisch als financieel ontzorgd wordt bij de energetische verbetering van de woning. Gezamenlijke verantwoordelijkheid, collectieve uitvoering, een energieprestatiegarantie en langjarige financiering zorgen voor zekerheid. Welke stappen er volgens de experts van Klimaatverbond Nederland, Balance, Energie Samen, LSA bewoners en SVn doorlopen moeten worden, staat uitgebreid beschreven in het whitepaper 'Van Klimaatakkoord naar keukentafel' die je hier kunt downloaden.

Niet voor en over bewoners, maar mét bewoners

Volgens Rien Ramerman, GEA-programmaregisseur Gebouwde Omgeving, biedt het whitepaper duidelijke handvatten om de energietransitie te versnellen. "Dit initiatief van onze GEA-partner Klimaatverbond Nederland en hun samenwerkende partners is heel welkom. In heel Nederland en ook in Gelderland zien we dat de verduurzaming in de gebouwde omgeving ver achterblijft bij de ambities uit het Klimaatakkoord. Er wordt veel beleid gemaakt van bovenaf (regionale energiestrategieën, transitievisies warmte, wijkuitvoeringsplannen), maar dit gebeurt grotendeels vóór en óver bewoners in plaats van mét bewoners. Het doet soms denken aan de uitspraak van Ghandi: “Alles wat je voor mij doet, maar niet met mij, doe je tegen mij.”, reageert Ramerman.

Hij vervolgt: "De afgelopen maanden hoor ik steeds vaker dat bewoners en actieve burgers zich niet serieus genomen voelen door overheden, niet gelijkwaardig. Terwijl juist deze bewoners de uiteindelijke beslissers zijn over de verduurzaming van hun woning. Een pleidooi dus, niet voor burger- of bewonersparticipatie, maar juist voor overheidsparticipatie. Uitstekend dat deze partijen laten zien hoe we het gesprek van het Klimaatakkoord naar de keukentafel brengen."